Fonun Yapısı: Eşit Ortaklık Esası
ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu, her iki ülkenin eşit pay ve yönetime sahip olacağı şekilde tasarlandı. Fonun ana amacı, nadir toprak mineralleri, enerji ve altyapı alanlarında ortak projeleri finanse etmek. Karar alma süreçlerinde taraflardan hiçbirinin çoğunluk hakkı bulunmuyor, bu da işbirliğine dayalı yönetim modelini öne çıkarıyor.
Kaynakların Mülkiyeti Ukrayna'da Kalacak
Anlaşmaya göre, hem kara hem de deniz sınırları içerisinde yer alan doğal kaynakların mülkiyeti Ukrayna devleti tarafından korunacak. Kiev yönetimi, bu kaynakların çıkarılacağı yerleri belirleme hakkını saklı tutarken, yeraltı zenginliklerinin devlet mülkiyetinde kalacağının altını çizdi.
Fon Gelirlerinin Kaynağı ve Vergilendirme Garantileri
Yeni fonun gelirleri, kritik maden aramaları ve enerji projeleri için verilecek yeni lisanslardan elde edilecek. Hâlihazırda yürütülmekte olan projelerden gelen bütçelenmiş gelirler bu fona dahil edilmeyecek. Ayrıca, fon gelirleri ne ABD'de ne de Ukrayna'da vergilendirilecek. Bu düzenleme, yatırımcıların kazançlarını maksimize etmesine olanak tanıyacak.
Yatırım ve Teknoloji Transferi Desteği ABD'den
ABD, anlaşma kapsamında Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu (DFC) aracılığıyla fonu doğrudan destekleyecek. DFC, yalnızca Amerikan değil, Avrupa Birliği (AB) ve diğer müttefik ülkelerden de yeni yatırımlar ve ileri teknolojilerin Ukrayna’ya yönlendirilmesine katkı sağlayacak.
Ukrayna İçin Uzun Vadeli Sinyal: İstikrar ve Güvenilirlik
Kiev hükümeti, anlaşmanın yalnızca ekonomik değil, diplomatik anlamda da güçlü bir sinyal taşıdığı görüşünde. Bu işbirliği, Ukrayna’nın yatırım yapılabilirliğini ve uluslararası aktörlerle uzun vadeli ortaklık kurma kapasitesini vurguluyor. Aynı zamanda, Avrupa Birliği ile yürütülen entegrasyon süreciyle çelişmeyen bir çerçevede ilerliyor.
Stratejik Şirketler Devletin Elinde Kalacak
Anlaşma kapsamında, Ukrayna'nın önemli kamu şirketleri olan Ukrnafta ve Energoatom gibi kuruluşların statüsünde herhangi bir değişiklik yapılmayacak. Bu şirketler devlete bağlı olmaya devam edecek.
Yatırım Alanları ve Katkı Düzeyi Belirlendi
Fon kapsamında yapılacak yatırımlar yalnızca Ukrayna toprakları ile sınırlı olacak. Hangi alanlara yatırım yapılacağı ise iki ülkenin ortak kararıyla belirlenecek. Kiev, gerekli görülmesi halinde kira ve lisans gelirlerinden mutabık kalınan %50 oranının da üzerine çıkabileceğini bildirdi. ABD ise doğrudan fon desteğine ek olarak hava savunma sistemleri gibi askeri yardımlarla da katkı sunabilecek.
Hazine Bakanı’ndan Açıklama: Büyüme ve Standartlar Ön Planda
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Bu ortaklık, Ukrayna'nın büyüme potansiyelini açığa çıkarırken, Amerikan sermayesini ve yönetişim standartlarını ülkeye taşıyacak. Ekonomik toparlanmaya ivme kazandıracak.” ifadelerini kullandı.
