AB: "Öncelik Yaptırımları Hafifletmek Değil, Baskıyı Artırmak"
Avrupa Komisyonu sözcüsü Perşembe günü yaptığı açıklamada, "Rusya'nın Ukrayna'daki kışkırtılmamış saldırganlığına son vermesi ve askerlerini tamamen geri çekmesi, yaptırımların hafifletilmesi için temel bir ön koşuldur," dedi. Sözcü, AB’nin mevcut stratejisinin, Moskova üzerindeki ekonomik baskıyı artırmak olduğunu vurguladı.Rusya, özellikle tarım sektörünü destekleyen Rosselkhozbank'ın SWIFT sistemine yeniden bağlanmasını talep etti. Ancak AB, Ukrayna işgali sürdükçe böyle bir adımın mümkün olmadığını belirtti. SWIFT, küresel finans sisteminin en kritik bileşenlerinden biri olup, Rus bankalarının bu ağdan dışlanması, Moskova’nın uluslararası ticaretini büyük ölçüde zorlaştırıyor.
ABD ve AB'nin Farklı Tutumları
Rusya’nın bu talebi, Suudi Arabistan’da ABD ile Moskova arasında yapılan teknik görüşmelerin ardından gündeme geldi. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Fox News’e verdiği röportajda, "Her şey masada, ancak Moskova'nın ön koşulları şu an için erken" ifadesini kullandı. Ancak Avrupa ülkeleri, yaptırımların gevşetilmesine kesin bir dille karşı çıktı.Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris'teki bir toplantı sonrası, "Şu anda yaptırımların kaldırılması için doğru zaman değil. Barış sağlanmadan bu konu gündeme dahi gelemez," dedi. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz da benzer bir tutum sergileyerek, "Savaş sona ermeden herhangi bir yaptırım hafifletme kararı anlamsız olur," açıklamasında bulundu.Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ise Batılı müttefiklerine, Putin’in taleplerini görmezden gelmeleri ve Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı artırmaları çağrısında bulundu. "Rusya, bu savaşı durdurana kadar hiçbir yaptırım kaldırılmayacak. Aksine, daha fazla yaptırım gerekiyor," dedi.
SWIFT Yaptırımları ve Rusya'nın Alternatifleri
AB, savaşın başlamasından kısa bir süre sonra Rusya'nın önde gelen finans kuruluşlarını SWIFT sisteminden çıkardı. Rusya ise kendi alternatif ödeme sistemi olan SPFS’yi geliştirdi. Ancak uzmanlar, bu sistemin uluslararası ticarette SWIFT kadar etkin olamayacağını belirtiyor.
Tablo: Rusya'nın Finansal Alternatifleri ve SWIFT'in Etkileri| Finansal Sistem | Özellikleri | Etki Düzeyi |
|---|
| SWIFT | Küresel ödeme ağı, 200+ ülke | Yüksek |
| SPFS (Rusya) | Rusya içi işlem ağı | Düşük |
| Çin'in CIPS'i | Asya merkezli ödeme ağı | Orta |
Washington yönetimi, SWIFT yaptırımlarını kaldırma konusunda net bir tavır sergilemese de, Avrupa'nın sert duruşu dikkat çekiyor. Johns Hopkins Üniversitesi ekonomi profesörü Alessandro Rebucci, "SWIFT, AB’nin yetki alanında olduğu için, ABD istese bile Rusya’nın sisteme geri dönmesi AB’nin onayına bağlı olacaktır" yorumunu yaptı.
Macaristan’ın Tavrı ve AB İçindeki Bölünme
Avrupa Birliği’nin yaptırımları altı ayda bir oy birliğiyle yenilemesi gerekiyor. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán’ın, Rusya’ya yönelik yaptırımları eleştirdiği biliniyor. Budapeşte yönetimi, SWIFT yasağı devam ettiği sürece AB yaptırımlarının yenilenmesini engelleyebileceğinin sinyalini verdi.Eğer Washington, SWIFT yasağını kaldırma yönünde bir karar alırsa, Macaristan AB içindeki müzakereleri etkileyebilir. AB yetkilileri, "Macaristan, Temmuz ayında yaptırımların yenilenmesini engelleyebilir ve Rusya'ya yönelik ekonomik baskıyı zayıflatabilir" görüşünü dile getiriyor.
AB ve ABD Arasındaki Stratejik Çatışma Devam Ediyor
AB ve ABD, Rusya'ya yönelik yaptırımlar konusunda farklı stratejiler izliyor. Avrupa ülkeleri, Ukrayna'nın güvenliğini önceleyerek yaptırımları sürdürme taraftarı olurken, ABD tarafı Moskova ile müzakere alanını açık tutmayı amaçlıyor. Ancak Brüksel’de genel görüş, "Putin geri adım atana kadar yaptırımların kaldırılmasının stratejik bir hata" olacağı yönünde.
